25 mei: Hemelvaart

             Afscheid of een nieuw begin?

Marcel Braekers, o.p.

Openingszang 369: “Als een levende gaat Hij u voor”

Begroeting

“Sta op, vrees niet. Als een levende gaat Hij u voor.” Dit mooie lied is een krachtige oproep op dit feest van Hemelvaart om in zijn kracht te gaan staan en hoopvol vooruit te kijken. Ook als je iemand bent verloren zoals de leerlingen? Als je je partner bent verloren of een kind? Waar haal je de kracht vandaan?
Er is de laatste tijd veel te doen geweest rond het boek Een jihad van liefde van Mohamed El Bachiri, u weet wel de man die zijn vrouw verloor bij de aanslag in Brussel en kwam getuigen over wat met hem gebeurt. Ik lees slechts enkele woorden van een interview.

Ik heb jongeren opgeroepen tot de jihad. Ik praat over een jihad die geen haat kent. Ik praat over de echte, nobelste, mooiste strijd voor een moslim die zich tegen terreur verzet. .. de jihad die aanzet om naar de ander te gaan, de broeder die anders is, om hem toe te lachen, te begrijpen en empathie te tonen. De jihad die liefde toont om te bestaan, die een omhelzing zoekt om de vlammen van de rancune te doven en zijn waarheid niet opdringt. Ik keer terug tot de essentie: de liefde, waarop alle ideeën, alle godsdiensten en mensen zouden moeten stenen. Ze zou een universele kracht moeten zijn, de basis van alle communicatie tussen ons, mensen.

“Sta op, vrees niet, als een levende gaat Hij u voor”. Soms ben ik met stomheid geslagen als ik zie tot welk een overstijgende kracht mensen in staat zijn om het gemis en het verdriet te overstijgen. Is het geoorloofd om uitgerekend op dit hoogfeest bij die gedachte stil te staan? De Hemelvaart of beter gezegd, de opname van Jezus in zijn God, is een feest tussen twee stoelen: tussen de vrolijkheid van Pasen en de intense kracht van Pinksteren. Het is een feest van afscheid én toch ook nabijheid. Waar haalden de leerlingen de kracht vandaan om door te zetten? Waar ieder mens die worstelt met verlies? Heb je een engel nodig die je erop wijst niet naar dat punt van verlies te blijven kijken, maar om je heen, naar elkaar, naar alles wat het leven van die ander tekende?
Met de leerlingen en zoveel generaties voor ons zingen we onze liefde uit voor Hem die we ons herinneren.

Lied 115: “Bidden wij over dit huis”

Gebed

Jij Onnoembare alles overstijgende Nabijheid
Tot wie wij onze handen heffen, voor wie wij ter aarde buigen:
wees hier aanwezig.
In mensen ons nabij
In deze gemeenschap
In alles om ons heen
En in de diepte van ons hart verankerd.
Behoed ons, opdat wij nooit verstarren
En krampachtig vasthouden aan wat ons ontglipt,
Maar dat wij durven in de stroom van het leven te staan,
En in het vinden, verliezen en weer ontdekken van uw nabijheid
Komen bij onze eigenlijke grond
Uw levensgrond waaruit we voortkwamen en ooit mogen terugkeren.

Lofzang 537: “Zingt van de Vader”

Verhaal van de Hemelvaart
(naverteld door Nico Ter Linden: Een koning op een ezel, 225)

Alleluia 130

Homilie

Ik denk dat ik niemand nog choqueer als ik zeg dat dit verhaal van de Hemelvaart een mythisch verhaal is. Daarmee bedoel ik dat het een verhaal is waarvan men niet echt de oorsprong kent en dat gebruik maakt van allerlei vreemde beelden om iets mee te delen dat zich in gewone taal niet laat zeggen. Hoe en waar die beelden groeiden – dat de hemel boven in de lucht is, dat mensen met een wagen of op een paard ernaar toe kunnen vliegen zoals over Elia werd verteld, enz. - blijft een onachterhaalbaar raadsel. Mythische verhalen worden niet door één dichter of denker uitgevonden, maar groeien als vanzelf vanuit een diep aanvoelen van het leven.

Wat Lucas met dit verhaal van de Hemelvaart wilde bewerken was de aanzet om anders te gaan kijken. Het nieuwe was er nog niet. Aan Pinksteren het begin van de jonge kerk en de ervaring van kracht gaat iets vooraf, iets dat heel wezenlijk is en ons gereed maakt om anders te kijken. Kijk maar naar jezelf. Praktisch iedereen die hier zit heeft wel de ervaring van verlies. Soms een verlies dat je naar beneden blijft trekken en geen licht meer biedt. Soms gebeurt er iets nieuw. Het zou boeiend zijn om te achterhalen waar dat omslagmoment plaats had. Niet het moment dat alles weer goed ging, maar het ogenblik dat je stilaan of plots anders ging kijken, anders ging denken.

Lucas beschrijft dit op een intrigerende manier, daarbij gebruik makend van allerlei mythische motieven. Er is een moment geweest dat sommige leerlingen niet meer naar dat verlies en de afwezigheid bleven staren, maar anders naar elkaar en naar het leven gingen kijken. Zij keken niet meer naar de hemel, in de leegte, schrijft hij, maar gingen elkaar opzoeken en een gemeenschap stichten. Maar het beslissende moment, de omslag, gebeurde via engelen. Opnieuw een beeld om te wijzen op een goddelijke tussenkomst die de geschiedenis doet kantelen. Alsof Lucas wilde zeggen dat het voor de hand liggend is dat je bij het verlies van iemand die je erg lief is, je blijft turen naar dat dode punt waar hij verdween. Je hebt een kracht van buiten nodig om je om te keren. En indien je je vervolgens aan die kracht toevertrouwt kan een nieuw begin komen, in dit geval Pinksteren.
Je kan dit verhaal van de Hemelvaart daarom lezen als een bovenpersoonlijke geschiedenis, als het verhaal van Jan en alleman op de grens van dood en leven, van machteloosheid en kracht. Waar haalt men de kracht vandaan om anders te kijken, om zich verbonden te voelen en het leven weer op te nemen?

Onlangs verloor ik een medebroeder die tegelijk een goede vriend was. Zijn onverwachte dood heeft me erg gechoqueerd en deed me opstandig naar boven kijken. “Ga je nu al zo met ons spelen en ons de laatste sterke krachten afpakken?” Met zijn dood dreigt een heel project in elkaar te stuiken. Maar ik zie nu hoe vanuit alle hoeken hulp opduikt, mensen verantwoordelijkheid willen opnemen. En de broeder die nu alleen de kar moet trekken zegt tegen mij: het is alsof die medebroeder mij een supplement aan kracht geeft om voort te gaan. Of het zal lukken moeten we afwachten. Maar wat me intrigeert is dat moment van omslag. Wie is daarvoor verantwoordelijk? Misschien heeft Lucas wel gelijk: je hebt een kracht buiten jezelf nodig, misschien een goddelijke tussenkomst om anders te gaan kijken. Zou dat dan ook gelden voor de manier waarop je naar de evolutie in de kerk kunt kijken of naar de wereldgeschiedenis. Vanuit aantal, vanuit wat is geweest, is er alleen maar verlies. Maar zou er ook een heel nieuw begin aan het smeulen zijn, helemaal anders dan wat is geweest? Ik hoop het en bid ervoor.

We hebben een lied dat dit prachtig verwoordt: ‘Al heeft Hij ons verlaten, Hij laat ons nooit alleen. Wat wij van Hem bezaten is altijd om ons heen.’

Lied 368: “Al heeft Hij ons verlaten”
Groot dankgebed 155: “Wees hier aanwezig in uw woord”
Na de communie 390: “Kom Schepper, Geest, daal tot ons neer”